Niezależnie od branży prowadzonej działalności gospodarczej, konieczne jest uważne monitorowanie pracy zatrudnionych osób. Konieczna jest nie tylko kontrola jakości wykonywanych przez nich zadań, ale także reagowanie w sytuacjach potencjalnie niebezpiecznych. Do takich należy między innymi zachowanie pracowników będących pod wpływem alkoholu lub innych substancji odurzających.
Dzięki lekturze naszego tekstu poznasz odpowiedzi na takie pytania jak na przykład:
- Czy pracownikowi przysługuje odmowa od wykonania badania i jakie konsekwencje rodzi takie działanie?
oraz wiele innych
Zapraszamy do lektury!
Badanie alkomatem w czasie pracy – kto może je przeprowadzić?
Ustawa z dn. 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2021 r. poz. 1119, 2469, z 2022 r. poz. 24) zawiera zapis, zgodnie z którym w przypadku „uzasadnionego podejrzenia” co do nietrzeźwości pracownika należy w pierwszej kolejności odsunąć go od wykonywanych obowiązków. Aby zapobiec ewentualnym sporom w tej kwestii, pracodawca (reprezentowany przez kierownika zakładu pracy lub osobę przez niego upoważnioną) ma obowiązek poinformować nietrzeźwą osobę o okolicznościach podjętej decyzji.
Kontroli stanu trzeźwości może dokonać organ, który dysponuje stosownymi uprawnieniami na mocy obowiązującego prawa. Zazwyczaj zadanie to jest wykonywane przez funkcjonariuszy policji wezwanych na teren zakładu przez pracodawcę
Czy zawsze można zbadać pracownika alkomatem? Badanie alkomatem a przepisy dotyczące danych osobowych
Regulacje dotyczące ochrony danych osobowych – w tym przede wszystkim obowiązujące od maja 2018 roku unijne RODO – zabraniają pracodawcy wyrywkowej, kontrolnej weryfikacji stanu trzeźwości. Stanowisko to popiera Urząd Ochrony Danych Osobowych (UODO).
Odmowa badania alkomatem – kiedy to prawo nie przysługuje pracownikowi?
Zasadniczo, pracownik może odmówić poddania się badaniu trzeźwości. Istnieją jednak wyjątki od takiej sytuacji. Przede wszystkim, pracownik musi obligatoryjnie poddać się badaniu za pomocą alkomatu, jeśli na terenie zakładu doszło do wypadku, pracodawca zaś postanowi dokonać kontroli trzeźwości załogi pracowniczej uczestniczącej w zdarzeniu.
Wymóg ten dotyczy zarówno uczestników incydentu, jak i pracownika bezpośrednio poszkodowanego. W przypadku, gdy ten ostatni odniósł obrażenia, nie przysługuje mu niestety prawo do odszkodowania.
Jakie mogą być prawne konsekwencje dla nietrzeźwego pracownika?
A co w przypadku, gdy pracownik zgodzi się na badanie alkomatem w czasie pracy i efektem przeprowadzonej procedury będzie wynik pozytywny? W takiej sytuacji pracodawcy przysługuje prawo do wymierzenia jednego z poniższych rodzajów sankcji, czyli:
- rozwiązania umowy o pracę w ramach tzw. zwolnienia dyscyplinarnego, tj. z winy pracownika. Ponieważ informacja o takim rodzaju zakończenia współpracy zostaje umieszczona w świadectwie pracy, może to bardzo utrudnić poszukiwanie nowego zatrudnienia. Dyscyplinarka jest stosowana wówczas, gdy nietrzeźwy pracownik dopuścił się poważnego naruszenia obowiązków pracowniczych, w tym np. obsługiwał maszynę produkcyjną, zagrażając przy tym zdrowiu i życiu osób znajdujących się w pobliżu;
- kary finansowej. Jest to rozwiązanie stosowane szczególnie często, gdy efektem wykroczenia znajdującego się pod wpływem alkoholu pracownika doszło do uszkodzenia/zniszczenia mienia należącego do przedsiębiorstwa. Alternatywnym sposobem ukarania jest niewypłacenie wynagrodzenia za dzień, w którym pracownik znajdował się na terenie zakładu pracy pod wpływem alkoholu;
- słownego lub pisemnego upomnienia (w pozostałych przypadkach).
Oczywiście, w sytuacji gdy nietrzeźwy pracownik złamał podczas wykonywania obowiązków zawodowych także inne przepisy (np. kierował samochodem pod wpływem alkoholu), grożą mu dodatkowe, odpowiednie sankcje.
Badanie alkomatem w czasie pracy – o czym warto pamiętać?
Problem nietrzeźwości wśród pracowników występuje szczególnie często w takich segmentach jak np. branża budowlana czy remontowa, ale także gastronomia, przemysł itd. Właściwie, groźna sytuacja może pojawić się w każdej branży. Taki stan rzeczy oznacza, że pracodawca – ale także wszyscy pracownicy – powinni być czujni. Dzięki temu możliwe będzie podjęcie odpowiednich działań w przypadku nietrzeźwości jednego z zatrudnionych.
